In februari 2017 ben ik begonnen met mijn afstudeeropdracht voor de opleiding Communication & Multimedia Design (CMD) aan Avans Breda. Om af te studeren moet ik een ontwerpvraag opstellen en oplossen, omdat ik niet bij een bedrijf afstudeer formuleer ik deze zelf.

Opdrachtformulering

Ontwikkel een manier om in de moderne maatschappij bewust en effectief je bioritme te optimaliseren.

Een optimaal bioritme heeft heel veel voordelen voor de lichamelijke- & mentale gezondheid¹, maar je kunt niet voelen of je bioritme goed is tenzij je specifiek weet waar je op moet letten². Moderne technologie zorgt bij veel mensen voor een verstoring van hun bioritme door onnatuurlijk fel (omgevings-)licht op momenten van de dag dat het vroeger—voor deze technologie bestond—donker zou zijn³. Dezelfde technologie kan echter ook ingezet worden om een oplossing bieden.

Bioritmes zijn echter complexe processen die vragen om interventie op het juiste moment. Zelf uitzoeken wanneer het juiste moment is vereist veel tijd, energie en wiskunde. Technologie kan de complexiteit wegnemen voor de gebruiker.

Zoek en ontwerp deze oplossing.

Aanleiding

Vroeger gingen mensen naar bed als de zon onder ging. Met de uitvinding van het kunstlicht begon de strijd voor een stabiel bioritme³. Deze strijd werd steeds heviger naarmate er overal meer kunstlicht verscheen en koud licht ook mogelijk werd. Ondertussen is het licht van hun telefoon het laatste wat de meeste mensen zien voor ze gaan slapen⁴. Slaap experts zijn het erover eens dat dit slecht is voor de duur en kwaliteit van de slaap en daarmee je bioritme^{5, 6}. Dit soort regelmatige verstoring van je bioritme beïnvloed allerlei lichaamsfuncties op een negatieve manier, zowel mentaal (bv hormoonbalans)⁷ als fysiek (bv stofwisseling)⁸.

Het vervelende van deze situatie is dat de meeste mensen met een verstoord bioritme niet door hebben waarom bepaalde, soms vergaande, symptomen zich presenteren. Hierdoor wordt de oorzaak niet bestreden, enkel de symptomen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan verstoord metabolisme, niet alert zijn, monday blues en zelfs bepaalde vormen van depressie.

Er is al best veel onderzoek en werk verricht met betrekking tot dit probleem, maar deze kennis wordt nog weinig toegepast. Langzaam wordt kennis van chronobiologie ingezet in behandelmethodes, bijvoorbeeld in de psychiatrische zorg⁷. Er wordt bijna niet gewerkt met een geautomatiseerde aanpak en er wordt nog minder gewerkt met gezonde personen.

De markt begint deze kennis wel te gebruiken, maar de focus ligt op dit moment vooral op specifieke delen van het bioritme, zoals bijvoorbeeld het wakker worden (Philips Wake-up Light)⁹ en het verkleinen van het negatieve effect dat telefoonschermen hebben vlak voor bed (f.Lux¹⁰, Nightshift, Twillight etc.). Dit zijn goede gadgets, maar over het geheel gezien is het incompleet.

Doelstelling

Het doel van het project is om een toegankelijk ontwerp te ontwikkelen dat de gewone gebruiker in staat stelt om zijn bioritme te optimaliseren op zo’n manier dat hij hier niet voortdurend bewust mee bezig hoeft te zijn. Gebruik hiervoor de kennis die beschikbaar is in de chronobiologie en slaapwetenschappen alsmede nieuwe technologieën die op dit moment of in de nabije toekomst bereikbaar zijn voor consumenten.

Focus hierbij op gebruikers die…

• geen mentale of fysieke problemen hebben met bioritme-processen zoals o.a. slapen, (bepaalde vormen van) depressie en hormoon huishouding. (niet medisch)
• bij wie het bioritme is verstoord door overmatig gebruik en/of op verkeerde momenten gebruik van licht producerende technologie zoals o.a. tv, computer en telefoon. (technologische oorzaak)

Methodiek

Dit project rust op de beschikbare kennis van de chronobiologie en slaapwetenschappen. Daarom zal het eerste deel vooral bestaan uit literatuuronderzoek en interviews met experts. Daarna ga ik de opgedane kennis destilleren tot ontwerpcriteria en een ontwerp outline, welke ik beide voor ga leggen aan de experts. Als de experts het eens zijn over de mechanieken achter het ontwerp ga ik prototypes maken en testen bij een klein aantal gebruikers. Meerdere iteraties zullen volgen.

---

Bronnen

1. "Circadian rhythm." Wikipedia. N.p., 18 Feb. 2017. Web. 20 Feb. 2017.
2. Wirz-Justice, Anna. "How to measure circadian rhythms in humans." Medicographia 2007 No. 1: 84-90. Print.
3. YouTube. YouTube, 30 May 2016. Web. 20 Feb. 2017. https://www.youtube.com/watch?v=6FUzIthzBD0 .
4. Beek, Sander Van. "Vragenlijst 1 resultaten en analyse." Afstudeer (b)log. N.p., 15 Feb. 2017. Web. 20 Feb. 2017. http://afstuderen.lakitna.nl/9-vragenlijst-1-resultaten-en-analyse .
5. Wood, Brittany, Mark S. Rea, Barbara Plitnick, and Mariana G. Figueiro. "Light level and duration of exposure determine the impact of self-luminous tablets on melatonin suppression." ScienceDirect. N.p., 31 July 2012. Web. 20 Feb. 2017.
6. Beres, Damon. "Reading On A Screen Before Bed Might Be Killing You." The Huffington Post. TheHuffingtonPost.com, 23 Dec. 2014. Web. 20 Feb. 2017.
7. Hickie, Ian B., Sharon L. Naismith, Rébecca Robillard, Elizabeth M. Scott, and Daniel F. Hermens. "Manipulating the sleep-wake cycle and circadian rhythms to improve clinical management of major depression." BMC Medicine. BioMed Central, 22 Mar. 2013. Web. 20 Feb. 2017.
8. Klauw, William Van der. "Overgewicht en een chronisch slaaptekort: doorbreek deze ellende met een gezond dieet!" Slaapwijzer.net. N.p., 06 Feb. 2016. Web. 20 Feb. 2017.
9. "Philips Wake-up Light." Philips. N.p., n.d. Web. 20 Feb. 2017. http://www.philips.nl/c-m-pe/lichttherapie/wake-up-light/alle .
10. "F.lux." Justgetflux. N.p., n.d. Web. 20 Feb. 2017. https://justgetflux.com/ .